در این مقاله ضمن بررسی استرس گرمایی در طیور، با راهکارهایی علمی جهت کنترل آن آشنا خواهید شد. لازم به ذکر است مسئله استرس گرمایی، به جهت آن که مشکلات بسیار زیادی را به بار میآورد، همواره مورد توجه افرادی از جمله مرغداران بوده است. مرغداران باید در جهت تولید بیشتر و عملکرد بالاتر، برداشتن گامهای اساسی از جمله اصول دقیق مدیریت، تأمین تجهیزات لازم، تغذیه مناسب و …. را جدی بگیرند.
معمولاً در ماههای گرم سال، با توجه به مشاهدات و تجربیات، مرغداری ها متحمل خسارات زیادی میشوند و در برخی از موارد میزان تلفات از حد انتظار بالاتر است. در نتیجه به جهت آن که خسارات زیادی را متحمل نشوید، در این مقاله به بررسی استرس گرمایی در طیور می پردازیم. راههایی که جهت کاهش این مشکل ارائه میدهیم، میتوانند در جهت بهبود عملکرد و تولیدات بیشتر، به شکل قابل توجهی کمک‌کننده باشند.
بررسی استرس گرمایی در طیور؛ چه زمانی پرندگان درگیر این مشکل می شوند؟
زمانی که طیور نتوانند میان دمای تولید شده بدن و دمایی که بدن از دست می دهند، تعادل ایجاد کنند، درگیر استرس گرمایی میشوند. در هنگام تنش، تغییراتی در بدن طیور رخ میدهد. اولین واکنش‌دهنده به استرس، غده هیپوتالاموس است. با تحریک شدن این غده، هیپوفیز تحریک شده و هورمون کورتیکوتروپین افزایش مییابد. از اثرات این هورمون بر روی بدن طیور، میتوان به افزایش فشار خون و افزایش ضربان قلب اشاره کرد. در بخشهای بعدی به طور مفصل تری در رابطه با این موارد صحبت میکنیم.
در نتیجه بررسی استرس گرمایی در طیور مشخص شد که مقدار مصرف دان، تولید آنتی بادی و رشد طیور به طور جدی کاهش مییابد. با ترشح مداوم هورمون کورتیکوسترون، بدن پرنده نسبت به بیماریهای باکتریایی و بیماریهای ویروسی مقاومت کمتری خواهد داشت.
بررسی استرس گرمایی در مرغ
در بررسی استرس گرمایی در مرغ، در ابتدا باید بدانید که نشانه های آن چیست. به بیان دیگر چه مواردی مشخص میکند که مرغ درگیر استرس گرمایی شده است.
برخی از مهمترین موارد عبارتاند از:
- افزایش مصرف آب
- کاهش تحرک و فعالیت
- کاهش مصرف خوراک
- له له زدن به آرامی در ابتدا
- له له زدن شدید
- تلاش برای دور شدن از دیگر پرنده ها
- رفتن به نقاط خنک تر و قرار دادن بدن در برابر جریان هوا
- دور کردن بالها از بدن با بالاتر گرفتن آنها
- نقاط کم پر بدن را در معرض هوا قرار دادن
- کاهش جریان خون در اندامهای درونی
- و همچنین گشاد شدن رگهای سطحی که منجر به تیرگی پوست میشود.
استرس گرمایی در طیور؛ اثرات فیزیولوژیکی
با تغییرات فیزیولوژیکی و رفتاری که در بدن پرنده رخ می دهد، در تلاش است که به نحوی دفع گرما را افزایش دهد. منظور از تغییرات، افزایش کورتیکو استروئیدها، افزایش دفعات و شدت تنفس، تغییر در هورمونهای تیروئید و هورمون تولید مثل است. در نهایت با وجود این تغییرات، سطح قند خون بدن افزایش یافته و سوخت و ساز چربی ها، پروتئین سازی بدن، رشد، اشتها، تولید و ایمنی کاهش پیدا میکند.
با توجه به بررسی استرس گرمایی در طیور، مشخص شده است که مصرف خوراکی به میزان 4/16 درصد کاهش یافته و ضریب تبدیل غذایی به میزان 6/25 درصد افزایش پیدا می کند. همچنین باید بدانید که در نتیجه استرسهای گرمایی حاد در طیور، 16 درصد درآمد کمتر و 30 درصد هزینه بیشتر را به دنبال خواهد داشت.
پیش بینی استرس گرمایی در طیور
امروزه شاهد امکانات هواشناسی پیشرفته ای هستیم که جهت پیش‌بینی شرایط در این مورد بسیار کمک‌کننده‌اند. اینترنت و ارتباطات نیز دو گزینه دیگر در جهت پیش‌بینی شرایط استرس گرمایی اند که به راحتی در اخیر تمامی افراد است. با وجود این امکانات، برای تمامی نقاط، پیش‌بینی‌های 5 روزه دما امکانپذیر است. در نتیجه اگر فردی بخواهد در جهت جلوگیری از مشکلات استرس گرمایی، اقدامات لازم را انجام دهد، میتواند با استفاده از موارد ذکر شده، به آسانی و در زمان درست، استرس گرمایی را پیش‌بینی کرده و در صورت نیاز در اسرع وقت چاره‌اندیشی کند.
این مطلب را از دست ندهید : استرس گرمایی در مرغ ها
بررسی استرس گرمایی در طیور و راه های مقابله با آن
راهکار اول: مدیریت پرورش
- تراکم: تراکم یکی از مهمترین و اصلی ترین دلایل ایجاد استرس گرمایی است. با وجود تراکم بالا، گرمای متابولیک شده بین پرده ها بیشتر شده و تا 40 درصد خروج دما از بدن طیور کاهش مییابد. در تراکم بالا، دسترسی پرنده به آبخوری و فضای خالی کمتر میشود و هر دو این موارد در کاهش دفع گرما تأثیر گذارند. با توجه به این موارد، توصیه میشود که به مدیریت استرس گرمایی به خصوص در فصول گرم توجه شود. در شرایط استرس گرمایی، نهایت وزن زنده توصیه شده در هر متر مربع برابر با 28 کیلوگرم است.
- تهویه: استفاده از هوای بیرون سالن یکی از بهترین راه حل های مدیریت استرس گرمایی در طیور ممکن است. در طول روز که دمای داخلی با تابش خورشید بیشتر میشود، استفاده از تهویه جهت دفع حرارت بسیار کمک‌کننده است.
- عایقبندی: برای ساختمانهای مرغداری، ضریب هدایت گرما باید از w/m2/C0 4/0 کمتر باشد.
- آب: تأمین آب کافی و خنک کمک شایانی به کاهش استرس گرمایی میکند.
راهکار دوم: برنامه خوراک
- به منظور کاهش گرمای متابولیک داخلی، قطع خوراک در کمترین ساعات روز پیشنهاد میشود. به علاوه بد نیست بدانید که جوجه ها با توزیع مجدد خوراک، تمایل بیشتری برای مصرف دارند.
راهکار سوم: تغییر جیره
- در بدن طیور، مکانیزم عمل جذب و هضم مواد غذایی و همچنین حرارت تولیدی ناشی از آن متفاوت است. در واقع با هضم پروتئینها در بدن، در دستگاه گوارش و کبد حرارت بالایی تولید میشود و در نهایت گرمای متابولیکی افزایش پیدا می کند.
چربیها کمترین مقدار حرارت را به هنگام هضم و جذب در دستگاه گوارش و کبد ایجاد میکنند و از این نظر، مواد نشاستهای و قندی در میان این دو گروه قرار میگیرند. در نتیجه با توجه به شدت استرس گرمایی، راه حل کمک‌کننده جهت مدیریت استرس گرمایی در طیور، تنظیم نسبت انرژی به پروتئین و همچنین سطح اسیدهای آمینه است. افزودن بتائین به خوراکی نیز کمک‌کننده خواهد بود.
کلام پایانی
در جمع‌بندی پایانی در بررسی استرس گرمایی در طیور، باید بگوییم که استرس گرمایی PH خون و نرخ تنفس را بر هم می‌زند و به طور کلی عملکرد طیور را کاهش میدهد. به همین منظور لازم است پیش از این که مشکلات و خسارات جدی به بار آید، نسبت به ایجاد شرایط بهتر و تجهیزات و تغذیه مناسب اقدام شود.
برای آشنایی کامل با محصولات در حوزه بیماری های دام و طیور و آبزیان کلیک کنید.
