اصول طبقه بندی نژاد مرغ گوشتی و تخم گذار:
برای طبقه بندی و مشخص کردن نژاد مرغ گوشتی و تخم گذار روش های مختلفی وجود دارد.
دسته:
محل جغرافیایی، مرغ های موجود در دنیا به چند دسته تقسیم می شوند که در هر دسته تعداد زیادی نژاد قرار دارد به عنوان مثال در دسته مرغ های آمریکایی حدود ۵۰ نژاد قرار دارد. و اصولا به طور کلی عواملی که نژاد ها را از هم تفکیک می کند و سبب به وجود آمدن نژاد های مختلف می گردد عبارتند از:
- ۱_رنگ: در نژاد های مختلف رنگ های گونا گونی دیده میشود مثل رنگ ساده رنگ مخلوط ورنگ های مرکب .
- ۲_تاج : در هر نژاد شکل معینی دارد.
- ۳_ریش
- ۴-شکل عمومی سر
- ۵_ساق پا
- ۶_شکل عمومی بدن
- طبقه بندی ماکیان با توجه به قابلیت هایشان:
۱_نژاد تخمی:مرغ های این نژاد قابلیت این را دارند که مقدار بیشتری تخم تولید کنند{در مقایسه با مقدار گوشت تولیدی}.
۲_نژاد گوشتی: این نژادسرعت رشد و افزایش وزن بدنشان نسبت به تولید تخم شان بیشتر است.
۳_نژاد تخمی_گوشتی: نژاد هایی که در این دسته قرار دارند دارای این قابلیت اند که علاوه بر اینکه تولید گوشت کافی دارند از نظر تولید تخم هم قابل توجه اند این نژادها در شرایط روستایی ایده‌آل می باشد و بهترین نمونه این نژاد نیز همشایرمیباشد.
۴_نژادهای زینتی: که از نظر اقتصادی و حائز اهمیت نیستند ولی از نظر زیبایی مورد توجه قرار می‌گیرند مثل نژاد لهستانی_نژاد لاری
- نژاد مرغ گوشتی و تخم گذار را از نظر اندازه بدن و رفتار به ۲دسته تقسیم میکنیم :
۱_نژاد های سنگین_ دارای بدن بزرگ و تحرک کم بوده و در شرایط آب و هوایی مختلف مقاومت دارند و عمدتاً به مصرف تولید و سنتز نژادهای گوشتی می‌رسند گرچه جوجه‌های گوشتی از منشأ تمامی نژادها هستند.
۲_نژاد های سبک–که دارای بدن کوچکی هستند وخلق وخوی تند و تحریک پذیری دارند و اغلب برای توسعه مرغ تخمگذار بکار میروند.
نژادهای خالص ایرانی عبارتند از:
- جوجه مرغ گوشتی نژاد راس
یکی از نژادهای جوجه مرغ گوشتی نژاد راس است. برای اینکه جوجه مرغ گوشتی نژاد راس به راندمان مطلوب برسد باید برنامه غذایی متعادلی به همراه آسایش برای جوجه در نظر گرفته شود. مهم ترین قسمت هزینه های جوجه مرغ گوشتی را جیره غذایی جوجه تشکیل می دهد. در ترکیب غذایی جوجه گوشتی باید نسبت مناسبی از انرژی، پروتئین، اسیدآمینه، مواد معدنی، ویتامین ها و اسیدهای چرب در نظر گرفته شود.
در روزهای ابتدایی رشد جوجه مرغ گوشتی نژاد راس یعنی تا 10 روزگی تغذیه باید به گونه ای باشد که اشتهای کافی برای جوجه بوجود بیاید و تا هفت روزگی به حداکثر میزان رشد خود برسد. جیره زمان رشد جوجه ها نیز بعد از ده روزگی به مدت 14 تا 16 روز استفاده می شود. در این مرحله دیگر از کرامبل یا پلت ریز استفاده نمی شود و از خود پلت برای تغذیه استفاده می شود. در این دوره رشد جوجه ها تا زمان رسیدن به وضعیت داینامیک ادامه دارد در نتیجه تغذیه باید به گونه ای باشد که جوجه مرغ گوشتی نژاد راس به مقدار کافی مواد مغذی که نیاز دارد را دریافت کند. درنتیجه باید از مقادیر کافی انرژی و اسیدهای آمینه در غذا استفاده شود. جیره پایانی که بیشترین سهم دانه و هزینه را در طول زندگی جوجه دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. برنامه غذایی در این بخش باید به گونه ای باشد که جوجه ها بیشترین سود را به پرورش دهنده ارائه دهند. این جیره از 25 روزگی تا زمانی که جوجه مرغ گوشتی نژاد راس به کشتارگاه می رود یعنی حدود 42 تا 43 روزگی ادامه دارد. البته ممکن است جیره پایانی جوجه بر اساس معیارهایی مانند طول دوره پرورش، نوع برنامه غذایی و وزن مورد نظر برای کشتارگاه تغییر کند که بر این اساس ممکن است چند نوع جیره پایانی برای جوجه تا زمان مناسب برای کشتارگاه استفاده شود.
نژاد های مرغ تخم گذار:
- نژاد لاری
واریته‌های گوناگون نژاد لاری را می‌توان به‌طور خالص در نواحی مختلف ایران به خصوص در شهر لار، واقع در جنوب استان فارس یافت. تعداد کمی از این نژاد نیز در ناحیه اردبیل، چابهار وکنارک و نیز تهران وجود دارند. معمولاً خالص‌ترین نوع این نژاد در شهر لار پرورش داده میشود. در خراسان و به خصوص در نواحی مرزی تعدادی از این نژاد یافت میشود. لاری بیشتر برای جنگ انداختن استفاده میشود این نژاد از نظر تولید گوشت و فرم مناسب بدن ظرفیت ژنتیکی تولید بسیار جالبی دارد نژاد لاری نژاد آرام و ساکت است اما خروس هایی که برای جنگ انداختن به کار می روند به طور خاصی مورد تربیت قرار می‌گیرند و حس جنگجوی آنها را تحریک می‌کنند به طوری که خصوصیات نژاد های جنگی را پیدا می کنند.در این نژاد فرم بدن کشیده و بلند و سینه هم پهن عمیق و پر گوشت است پشت هم پهن و دارای شیب از جلو و عقب می باشد بالها محکم به بدن چسبیده پرهای دم باز با زاویه ۴۰درجه از امتداد پشت قرار دارد رشد سر نسبت به بدن کوچک تر به نظر میرسد قلم پا نیز کلفت و بلند است.
مرغان نژاد لاری از نظر کلی جزو نژادهای سنگین می‌باشند. سرعت رشد بدن و رویش پرها در بین افراد این گروه نژادی در ابتدا کند میباشد، ولی از سن سه ماهگی به بعد از سرعت رشد نسبی خوبی برخوردار می‌شوند. وزن مرغان بالغ یکساله حدود ۳ تا ۴ کیلوگرم و وزن خروس‌ها در همین سن ۴ تا ۵ کیلوگرم و بیشتر میباشد. در خروس‌های بالاتر از یکسال، وزن گاهی به ۶ تا ۵/۶ کیلوگرم و بیشتر هم میرسد. سن بلوغ جنسی و تخمگذاری اغلب در ۷ ماهگی (۲۷ تا ۲۸ هفتگی) بوده و تخمگذاری با تخم مرغ‌های ریز شروع میشود. تولید تخم مرغ سالیانه حدود ۸۰ عدد با وزن متوسط هر تخم مرغ ۵۰گرم میباشد. تخم مرغ به رنگ کرم تا قهوه ای تیره و به شکل بیضی کشیده و با پوسته‌ای نسبتاً ضخیم است.
- نژاد مرندی
یکی از بهترین نژاد های تخم گذار در دنیا مرغ سیاه مرندی می باشد که با مقاومت بالا در مقابل بیماری ها و تطبیق پذیری با تمام آب و هوا ها خود را جزو بهترین نژاد های مرغ تخم گذار معرفی کرده است.منشا سیاه مرندی شهر مرند آذربایجان شرقی است.مرغ مرندی بخاطر جثه جمع و جور خود خوراک مصرفی کمتری دارد و هزینه خوراک کمتری نسبت به سایر نژاد ها دارد. مرغ های این نژاد منقار سیاه و یا خاکستری لاله گوش کوچک و سفید ریش قرمز و جثه متوسط و جمع و جور است میزان تخم سالانه در آنها حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ عدد می رسد رنگ تخم مرغ به صورت قهوه ای روشن در اندازه متوسط می باشد. ساق پا دارای پر رنگ پر و بال سیاه و یا انعکاس سبز میباشد.
این مطلب را از دست ندهید: اثرگذاری متقابل پروبایوتیک و آنزیم در تغذیه مرغ
- نژاد اصفهانی
این نژاد در روستاهای استان اصفهان پراکنده اند و در استان های همجوار استان اصفهان یافت می شود. مشخصه این نژاد او در پروبان سیاه یکدست میباشد رنگ پوست تخم مرغ آنها قهوه ای تا سفید می باشد این نژاد در سن ۲۳ تا ۲۴ هفتگی به بلوغ جنسی میرسد و میزان تخم آنها هم در شرایط مناسب به ۱۵۰ درسال میرسد.
- نژاد مازندرانی {نژادگردن لخت}
این نژاد در استان های مازندران و گیلان پراکنده و گردن آنها لخت می باشد رنگ پر کرم و برخی سفید میباشد شکل تاج قالب ساده است تخم گذاری در آنها نسبتاً خوب است میزان تخمگذاری از نژادهای مرندی بیشتر است سن بلوغ جنسی آنها ۱۹ هفتگی است.
- نژاد خراسانی
این نژاد بومی استان خراسان میباشد ولی در استانهای همجوار پراکنده شده است از مشخصه های این نژاد تاج از نوع توت فرنگی است و ریش بلند دارند دم خود را به صورت قائم نگه میدارند. تخمگذاری در آنها نسبتا کمتر از نژاد های بومی دیگر است ولی نژاد گوشتی خوبی هستند.
- نژاد دشتیاری
این نژاد در سیستان و بلوچستان و چهار بهار دیده می‌شوند و خروس این نژاد شبیه نژاد لاری دارای گردن بلند می باشند و این نژادها موها رنگ های متفاوتی از سیاه قهوه ای و کرم دارند میزان تولید تخم در این نژاد خیلی کم است.
