بیماری های ویروسی در دام انواع مختلفی دارند که دامداران باید اطلاعات کاملی نسبت به آن‌ها داشته باشند تا بتوانند از آن‌ها جلوگیری کرده و در صورت بروز، آن‌ها را کنترل کنند. در این مطلب، به منظور افزایش آگاهی دامداران عزیز، تصمیم گرفتیم شایع‌ترین بیماریهای ویروسی که ممکن است دامها به آن مبتلا شوند را شرح دهیم و راهکارهای کنترل آن را بیان کنیم.
بیماری طاعون نشخوار کنندگان کوچک (PPR)؛ بیماری ویروسی در دام ها که بسیار مسری است
طاعون نشخوارکنندگان کوچک که آن را با نام طاعون نیز می‌شناسند، یکی از مسری‌ترین بیماریهای ویروسی است. معمولاً گوسفند و بز، دام‌هایی هستند که به این بیماری مبتلا می‌شوند. از شایع‌ترین علائم این بیماری، می‌توان به ترشحات چشم و بینی، تب، اختلالات تنفسی و سرفه، التهاب و جراحات دهانی، التهاب روده‌ها و اسهال اشاره کرد. لازم به ذکر است که در حال حاضر در ایران و دیگر شورهای خاورمیانه، این بیماری شایع شده است و از این جهت، لازم است که دامداران در رابطه با اقدامات لازم جهت کنترل آن، اطلاعات کافی داشته باشند.
اقداماتی که باید جهت کنترل این بیماری ویروسی در دام ها انجام شود، عبارت‌اند از:
بسته به استراتژی‌های هر جا، کنترل واگیری‌های طاعون متفاوت است. در برخی از موارد به منظور کنترل بیماری، دامها را جابه جا می‌کنند یا به اصطلاح دیگر، آن‌ها را در قرنطینه قرار می‌‌دهند. همچنین ممکن است از واکسیناسیون‌های حلقه‌ای (کانونی) و همچنین ایمن‌سازی پروفیلاکتیک برای جمعیت‌های پرخطر استفاده شود. البته در برخی از موارد خاص و بسته به شرایط، به منظور کنترل بیماری، نیاز به معدوم‌سازی کل گله آلوده است.
در چندین سال پیش جهت واکسیناسیون دامها برای پیشگیری از ابتلا به بیماری طاعون، استفاده از واکنس طاعون گاوی کاربردی‌ترین روش ممکن بود. اما در چند سال اخیر، می‌توان نشخوارکنندگان را با استفاده از واکسن‌های موجود در بازار، در برابر طاعون نشخوارکنندگان، حداقل به مدت 3 سال محافظت نمود.
بیماری آبله گاوی و راه های کنترل آن
از دیگری بیماری های ویروسی در دام که بیش‌تر گاوها را مبتلا می‌کند، می‌توان به بیماری آبله گاوی اشاره کرد. بیماری ویروسی که می‌تواند از یک گاو به گاو منتقل شود. از عواملی که منجر به انتقال این بیماری می‌شوند، می‌توان به استفاده از تجعیزات شیردوشی نماناسب، دست آلوده و … اشاره کرد. زخم‌های شدید 1 تا 2 سانتی‌متری که بیش‌تر در نواحی نوک و ناحیه پایینی قسمت پستان به وجود می‌آیند، از رایج‌ترین نشانه‌های این بیماری هستند.
راهکار: معاینه‌های اولیه و دائم دام کمک می‌کند که در صورت مشاهده هر گونه علائمی، سریع‌تر اقدام شود و دام را نجات داده و از انتقال بیماری به دیگر دامها نیز جلوگیری کرد. در حال حاضر روش‌های نوین دامپروری، استفاده از واکسن‌ها و … به راحتی می‌تواند به کنترل این بیماری کمک کنند. البته لازم است این مورد را بیان کنیم که تشخیص صحیح و کنرل بیماری، توسط افراد متخصص (دامپزشک) امکان‌پذیر است.
این مطلب را از دست ندهید : آشنایی با بیماری لمپی اسکین در گاو
ذات الریه از بیماری های شایع در دام و راه های کنترل آن
ذات الریه یا همان پنومونی یکی از کشنده‌ترین و شایع‌ترین بیماری ویروسی در دام ها است که بیش‌تر برای گوساله‌ها اتفاق می‌افتد. عامل اصلی بروز این بیماری، برخی از عفونت‌های ویروسی هستند. البته می‌تواند در اثر ایجاد عفونت‌های باکتریایی همچون سالمونلوز نیز، دام را مبتلا به ذات الریه کند. متخصصین این بیماری را به عنوان یک بیماری فرصت طلب می‌شناسند. به این معنا که در زمان ضعیفی سیستم بدنی آن‌ها و یا زمانی که دچار نقصی شده باشند، رخ می‌دهد.
از علائم بیماری ذات الریه می‌توان به تنبلی، خس خس کردن، سرفه کردن، ترش مخاطی، از دست دادن اشتها، بالاتر رفتن دمای بدن از 39.6 درجه سانتی‌گراد و بی‌حالی و افسردگی اشاره کرد.
از آن جایی که می‌دانیم ذات الریه (پنومونی) به احتمال زیاد در اثر عفونت‌های ویروسی رخ داده است، لازم است دام‌هایی که علائم این بیماری را دارند، هر چه سریع‌تر جدا شوند. همچنین باید بدانید که ممکن است به منظور جلوگیری از این بیماری، به داروهای ضدالتهابی، محرک‌های تنفسی و آنتی بیوتیک‌ها نیاز باشد.
بد نیست بدانید که حتی پس از کنترل بیماری نیز، ذات الریه می‌تواند رشد بدن دام را به تأخیر بیندازد. به منظور کاهش ابتلا به این بیماری ویروسی در دام، راهکارهای زیر کمک‌کننده خواهند بود:
- مطمئن شوید که در هر آغل گوشفند، نسبت به قرار دادن تهویه کافی اقدام شده است.
- همچنین لازم است اطمینان حاصل کنید که مناطق خواب آنان، مستعد مرطوب شدن یا خروج هوا نیست.
- تجمع آمونیاک در محیط، می‌تواند احتمال شیوع ذات الریه را افزایش دهد، به همین دلیل لازم است مناطق تغذیه مرتباً تمیز شوند و از قرار دادن زباله در اطراف دام، خودداری شود.
این مطلب را از دست ندهید : بیماری تب برفکی دام MCF
به منظور کنترل بیماری ویروسی در دام، تقویت سیستم بدنی آن ها را جدی بگیرید
یک دامدار باید همواره مسئولیت کنترل سلامت دام‌های خود را برعهده داشته باشید. علائم مشکلات سلامتی را بشناسد و در صورت بروز هر کدام از آن‌ها، در اسرع وقت دامپزشک را در جریان بگذارد. به طور کلی اقداماتی که می‌توانند به کنترل و پیشگیری از بیماریهای دامی از جمله بیماری های ویروسی در دام کمک کنند، عبارت‌اند از:
- ضدعفونی نمودن مراتع
- سوزاندن لاشه
- دفع لاشه
- دفن لاشه
- حذف حامل‌ها
- جداسازی حیوانات بیمار
- کرم‌زدایی از حیوانات
- پیشگیری از آلودگی محیط زیست
- کنترل نمودن و کاهش عفونت به محض مشاهده بیماری
- قرنطینه نمودن حیوانات تازه خریداری شده
- واکسیناسیون حیوانات
- ….
همچنین به منظور کنترل بیماری‌ها، بهتر است دامدار به مواردی از جمله وضعیت تغذیه، طرز راه رفتن و ایستادن، چشم و گوش، پوست، گوارش، ادرار، واژن، گردش خون، تنفس، دمای بدن و … همواره توجه داشته باشد.
و به عنوان نکته پایانی …
لازم است تأکید کنیم دام ها به خصوص گوساله‌ها، گاوها و گوسفندها مستعد مبتلا شدن به بیماریهای مختلفی از جمله بیماری ویروسی در دام هستند. در صورتی که نسبت به کنترل اوضاع اقدام نشود، علاوه بر تلفات جانی، بیماری می‌تواند هزینه‌های سنگینی را هم به دنبال داشته باشد. به عنوان کلام آخر، امیدواریم که اقدامات پیشگیرانه را از بیماریهای ویروسی را جدی بگیرید و از بروز مشکلات بیش‌تر جلوگیری کنید.
برای آشنایی کامل با محصولات در حوزه بیماری های ویروسی کلیک کنید.
این مطلب را از دست ندهید : مدیریت کنترل استرس گرمایی در دام
