لرزش نور چیست؟
در مرغداری ها، لرزش نور سالن ها معمولاً به بحث گذارده میشود اما موضوع چندان روشنی برای آنها نیست و اکنون هنگام آن است که در این زمینه توضیح روشنی داده شود.
لرزش نور، تغییراتی است که در سطح درخشندگی شدت نور پیش می آید. این تغییرات در شدت نور، از مقدار نوری که هر لحظه از منبع نور (لامپ)به بیرون میتابد پدید می آید و سرعت کم و زیاد شدن آن به اندازه ای است که چشم انسان نمیتواند آن را احساس کند.
تفاوت میان شدت نور در هر لحظه، فاصله میان بیشترین سطح تابش با کمترین سطح تابش نور، از منبع نور است. این تفاوت را نوسان شدت نور از اوج تابش به پایین ترین سطح تابش (روی موج تابش نور) نیز می نامند.
هرچه تفاوت میان اوج موج تابش با پایین ترین سطح موج تابش بیشتر باشد لرزش نور بالاتر خواهد بود. اگر تفاوتی میان اوج و پایین ترین سطح موج تابش وجود نداشته باشد، نوری که از منبع تابیده میشود بدون لرزش خواهد بود و همواره شدت تابش نور یکسان میماند.
اگر تفاوت میان شدت و ضعف تابش نور به اندازه ای باشد که چشم انسان بتواند آن را احساس کند آن را چشمک زدن می گویند. لرزش سریع نور را چشم انسان حس نمیکند. این در حالی است که مرغ ها میتوانند لرزش سریع نور را احساس کنند.تکرار تغییر تابش نور از شدت به ضعف، و بازگشت به شدت، می تواند متفاوت باشد. این تکرار تغییر تابش را با واحد هرتز مشخص میکنند.
hertzتعداد پایین و بالا رفتن شدت تابش نور در هر ثانیه است:
هنگامی که تغییر شدت تابش، میان بالاترین سطح و پایین ترین سطح سریعتر انجام میگیرد، مرغ ها لرزش نور را کمتر احساس میکنند. اگر تکرار تغییر تابش در هر ثانیه به 100% برسد مرغ ها نیز آن را احساس نخواهند کرد که آن را نور بدون لرزش میگویند. شکل(1) نشان دهنده نور با لرزش و نور بدون لرزش است.
- تأثیر لرزش نور روی مرغ ها
مرغها، به نور بسیار حساس هستند. به همین سبب لرزش نور در آنها استرس پدید می آورد. ریشه این حساسیت به دورانی برمیگردد که مرغها آزادانه در طبیعت و در جنگل زندگی میکردند و در خطر حمله دیگر جانوران قرار داشتند. آنها می باید همواره مواظب حمله دیگران باشند و پیرامون خود را نگاه کنند.گمان میرود که لامپ هایی که نور آنها لرزش دارد این احساس را به مرغ ها میدهد که پیرامون آنها جانوری در حال گردش است و در خطر حمله آن جانور هستند. این احساس که به طور طبیعی به مرغ ها دست میدهد یک تهدید بالقوه به شمار میرود، در حالی که در سالن مرغداری چنین تهدیدی برای آنها وجود ندارد. این تهدید احتمالی دائمی، سطح استرس مرغ ها را بالا میبرد. استرس برخاسته از لرزش تابش نور برای هر نوع از نژاد مرغ ها متفاوت است، اما به هر روی، بر عملکرد و آسایش آنها تأثیر منفی میگذارد.
- مرغ های گوشتی
لرزش تابش نور میتواند منبع استرس عمده مرغ های گوشتی باشد، که سبب ناراحتی آنها میشود و در یک جا گردهم می آیند و به هم میچسبند، که سبب خیس شدن بستر، زخم پا و تاول سینه آنها می شود، و تلفات نیز بالا میرود. از آنجا که همه جوجه ها و مرغ ها یکسان به استرس پاسخ نمیدهند، چنین وضعی سبب از میان رفتن یکدستگی گله نیز میشود، و روی عملکرد کل مرغداری تأثیر منفی میگذارد. همین استرس، روی مقدار خوراکی که مرغ ها میخورند، و روی انرژی که برای متابولیز خوراک مصرف میکنند اثر میگذارد که پیامد آن بالا رفتن ضریب تبدیل خوراک و کاهش تولید است.
- مرغ های تخم گذار
نحوه نور دهی: شدت و طول مدت نور در پرورش مرغ تخم گذار نقش عمده ای دارد .تحریک نوری باعث افزایش فعالیت قسمت پیشین غده ی هیپوفیز که در پایه ی مغز قرار دارد می شود. فعالیت غده هیپوفیز باعث ترشح هورمون FSH شده که در اثر آن فولیکول های تخمدان بزرگتر می شوند .در ترشح هورمون دیگری از هیپوفیز به نام LH سبب آزاد شدن تخمک های بالغ می شود. چون برنامه نوردهی برای دوران رشد پولت ها به دلیل تفاوت طول مدت نور در هنگام رسیدن به سن بلوغ متفاوت است بنابراین باید برنامه نوردهی دوران تولید با برنامه نوردهی دوران رشد سازگاری داشته باشد. هنگامی که پولت ها آماده تولید می شوند باد طول مدت نور روزانه هم افزایش پیدا کند .در صورتی که درست قبل از شروع تولید نور روزانه کمتر از محدوده ی 11 تا 12 ساعت باشد باید ساعت نوردهی در هنگام شروع به رقمی الاتر از این محدوده یعنی 13 ساعت افزایش یابد و پس از آن نیز باید همین طور عمل شود .برنامه نوردهی دوران رشد باید در هنگام تولید اولین گروه تخم مرغ ها به برنامه نوردهی دوران تولید تغییر یابد .گله ها از نظر سن رشد و عوامل متعدد دیگر بستگی دارد. متوسط سن تغییر برنامه نوردهی دوران تولید در نژاد های تخم گذار 20 هفتگی است و این برنامه باید در گله های فصل کمی دیرتر و در گله های غیر فصل اندکی زودتر اجرا شود.
سن افزایش نور در مورد پولت های سفید لگهورن با توجه به فصل می تواند بین 18 تا 22 هفتگی باشد .در فصل زمستان که وزن بالا می رود و اختلاف قیمت تخم مرغ های ریز و درشت خیلی کم است سنین پایین برای افزایش نور ترجیح دارد. در فصل تابستان که معمولا وزن پایین و بهای تخم مرغ های ریز به شدت کاهش دارد سنین بالا برای افزایش نور مناسب ترند .هنگام رسیدن به مرحله بلوغ با هماهنگی برنامه های نوردهی دان مصرفی نیز باید افزایش یابد .چند هفته بعد از شروع تولید هم تولید تخم مرغ افزایش می یابد و هم وزن بدن زیاد می شود. گفتنی است که در هر کدام از این تغییرات برای دستیابی به نتایج دلخواه نیاز به مصرف دان اضافی دارند.
برای دستیابی به نتایج بهتر در اثر تغییر برنامه ی نوردهی از دوران رشد به دوران تولید در نژاد های تخمگذار باید 16 ساعت نور روزانه تابیده شود. شواهدی مبنی بر افزایش زیاد و ناگهانی ساعات نور روزانه در هنگام رسیدن به مرحله ی بلوغ موجود است که باعث افزایش بروز عارضه پرولاپس می گردد. بنابراین اگر گله با نور کمتر از 11 تا 12 ساعت به مرجله بلوغ برسد طول مدت نور در شروع تولید هرگز نباید از آستانه 11 تا 12 ساعت بیش از یک ساعت تجاوز کند. از هفته اول میزان نوردهی باید 15 دقیقه در هر هفته افزایش داده شود تا به میزان مورد نظر برسد. دو هدف اصل کنترل برنامه نوردهی در دوران رشد و تولید تاخیر شروع تولیدات و افزایش بازده آن است. همچنین بین زمان نوردهی و شروع تولید رابطه ای وجود دارد .اگر طول مدت نوردهی در دوران رشد به تدریج کاهش یابد هنگامی می تواند موثر باشد که به پایین تر از آستانه ی 11 تا 12 ساعت نرسد.
کاهش تدریجی نور از 22 به 16 ساعت در تاخیر بلوغ جنسی تاثیری ندارد ولی کاهش تدریجی نوردهی از 22 به 9 ساعت موثر است. واضح است که هر چه شروع تولید تاخیر داشته باشد اندازه تخم مرغ های اوله بزرگ تر خواهد بود .تاخیر در شروع تولید می تواند در اثر محدودیت غذایی یا برنامه نوردهی مناسب ایجاد شود .هنگامی که پرنده به سن معینی می رسد بدون در نظر گرفتن اولین تخم گذاری تخم مرغ هایی با اندازه معین تولید می کند .هر چه سن پرنده بالا رود اندازه تخم مرغ ها درشت تر می شود. این عامل از نظر اقتصادی اهمیت فوق العاده ای دارد زیرا تخم مرغ های اولیه در مقایسه با تخم مرغ های بعدی کوچک تر خواهند بود .گله هایی که در سن بلوغ سبک تر هستند در تمام دوران تولید تخم مرغ های ریزتری نسبت به گله هایی با وزن معمولی دارند.
این مطلب را از دست ندهید: اهمیت سلامت دستگاه گوارش طیور
لرزش تابش نور برای مرغ های تخم گذار هم میتواند سرچشمه عمده استرس باشد، که سبب افزایش سطح اضطراب آنها میشود.
اضطراب، مرغها را به نوک زدن به یکدیگر وامیدارد و احتمال اینکه همدیگر را زخمی کنند پیش میآید. مرغ های مضطرب نیز
گردهم میآیند و به هم میچسبند و تلفات بالا میرود.استرس لرزش تابش نور سبب کمتر خوردن مرغ ها میشود و تخم گذاری آنها را کاهش میدهد. ضریب تبدیل خوراک نیز بالاتر میرود.
- مرغ های مادر و اجداد
استرس لرزش تابش نور روی مرغهای مادر و اجداد نیز همان اثرات منفی را که درباره مرغ های تخم گذار گفتیم برجای میگذارد.
- نتیجه گیری
لرزش نور، تغییر سریع تابش نور از منبع تابش (لامپ) است. تکرار تغییر تابش نور در هر ثانیه نیز اهمیت دارد. هر چه تغییر تابش در یک ثانیه بیشتر باشد، لرزش نور کمتر احساس میشود. جایی که اندازه مشخصی برای سطح مناسب لرزش تابش نور، و برای تعداد تکرار آن معین نشده است. بنابراین مهم است که در سالن های مرغداری از لامپ هایی استفاده شود که مرغ ها لرزش تابش نور آنها را احساس نکنند. تغییر تابش قابل احساس نباشد آن را نور بدون لرزش میگویند.
*منبع شرکت نیکوتک
