گاو شیری ماده را بخاطر شیردهی زیاد جهت تولید فراورده‌های لبنی پرورش می‌دهند. در مقابل بعضی گاوها گاو گوشتی هستند و این نوع گاو را برای استفاده از گوشت آن پرورش می‌دهند.
هزاران سال است که گاو، جزیی از زندگی کشاورزی انسان به شمار می‌آید. نزدیک به شش هزار سال پیش از میلاد مسیح، بشر شیوه زندگی خود را تغییر داده و به اهلی کردن حیوانات پرداخت. چگونگی اهلی شدن گاو چندان مشخص نیست؛ اما با استناد به کتیبه ای که در یکی از معابد عراق به دست آمده، حدود چهار هزار و ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، شخصی در حال دوشیدن شیر از گاو نشان داده شده است.
- پرورش گاو شیری
گاوداری در ایران در صورت موفقیت جزو شغل‌های پرسود قرار میگیرد.گاوداری واقعاً شغل لذت بخشی است. این شغل سود در سود است، ضرر ندارد و تماماً برکت است. تولید روزانه شیر در گاوداری به طور میانگین ۲۰ تا ۲۵ کیلوگیرم از هر گاو است. هر گاو با توجه به نژادش شیردهی متفاوتی دارد.
- هدف یک گاوداری شیری
تولید شیر و گرفتن گوساله هدف نهایی و بازدهی یک گاوداری شیری است و گاوی که آبستن شود و یا تولید پائینی دارد نگهداریش اقتصادی نیست. معمولا هر گاو به ازای هر کیلو شیر ۵-۲ برابر علوفه مصرف میکند.
- ضوابط فنی جهت تعیین محل احداث
1- از نظر موقعیت محل، کشتارگاه باید در محلی احداث شود، که از نظر راههای ارتباطی به آسانی بتوان دامهای کشتاری یا نیمچه های گوشتی را به آن محل حمل کرد.
2- کشتارگاه باید، در محیطی احداث شود که امکان دسترسی به آب سالم و بهداشتی وجود داشته باشد. ضمناً محل احداث کشتارگاه باید، دور از مراکز آلوده کننده، از قبیل: محل نگهداری یا دفع زباله و فضولات حیوانی باشد.
3- کشتارگاه باید، به سیستم فاضلاب، مطابق معیارهای استاندارد مجهز باشد.
4- آب مصرفی کشتارگاه باید، منطبق با ویژگیهای آب آشامیدنی کشور و از نظر بهداشتی مورد تائید مراجع ذیصلاح باشد. جهت ذخیره سازی آب، وجود منابع هوایی الزامی است.
5- برای تولید بخار، انجماد و عملیات آتش نشانی می توان، از آب غیرقابل شرب نیز استفاده کرد، مشروط بر اینکه لوله کشی آن، به صورت مجزا و علامت گذاری شده باشد.
6- کشتارگاه باید دارای برق سه فاز صنعتی باشد و در سالن آن روشنایی به حد کافی وجود داشته باشد.
7- وسایل و ابزار کار باید ضد رنگ و به آسانی قابل تمیز شدن باشند.
8- سقف سالنها باید نسبت به حرارت و رطوبت عایق باشد.
9- دیوار سالنها باید تا زیر سقف سیمانکاری و با سطح صاف و غیر قابل نفوذ پوشانیده شده و حتی المقدور رنگ آنها روشن باشد.
10- کف سالنها باید از جنس بتن ساخته شده و حالت لغزندگی نداشته باشد.
11- جهت گرم یا خنک کردن و تهویه سالنها، باید تجهیزات لازم نصب شده باشد.
12- استفاده از مس و سرب و آلیاژهای آنها در محلهائی که امکان تماس این مواد با گوشت و چربی وجود دارد، مجاز نیست.
13- تجهیزات و قسمتهائی از ماشین آلات که در تماس با گوشت و چربی هستند، باید به گونه ای ساخته شوند که بتوان به سهولت آنها را از هم جدا و تمیز کرد.
14- سالن کشتارگاه باید دارای شیبی به میزان دو درصد به طرف آبروها باشد.
15- وجود حمام و دوش و دستشویی به تعداد کافی در کشتارگاه ضروری است.
16- کارگران باید دارای کارت بهداشتی باشند و در مواقع کار از روپوش مخصوص استفاده نمایند.
17- تجهیزات و ساختمان سالنهای کشتارگاه باید به نحوی باشد، که ورود پرندگان و حشرات، و جوندگان به داخل آن امکان پذیر نباشد.
18- به منظور شستشو و ضدعفونی وسایل حمل و نقل باید محلی در نظر گرفته شود.
- تأسیسات و تجهیزات
برخی از تاسیسات و تجهیزات ضروری و مورد نیازی که بایستی در هنگام احداث یک دامداری یا کشتارگاه مدنظر قرار گرفته و جهت ساخت آنها اقدام گردد به شرح ذیل می باشند:
1- قسمت معدوم کردن ضایعات
به منظور معدوم کردن تلفات و ضایعات در کلیه واحدهای دامداری، کارخانجات جوجه کشی و کشتارگاه ها، باید نسبت به حفر چاه تلفات، نصب کوره لاشه سوز، دفن یا تحویل آنها به مراکز تبدیل ضایعات با رعایت کلیه شرایط بهداشتی اقدام شود.
تبصره: در هر صورت کلیه واحدهای دامداری، کارخانجات یا کشتارگاه ها باید نسبت به تبدیل، محو یا دفن تلفات و ضایعات خود، به نوعی که باعث شیوع بیماری یا انتشار آلودگی نشود، اقدام کنند.
- بخش تصفیه فاضلاب
تصفیه فاضلاب دامداریها و کارخانجات بر حسب مورد، دارای ضوابط مشروحه زیر خواهد بود:
1- در نقاطی که آبهای تحت الارضی پائین باشد و در اطراف گاوداری، زمین کشاورزی وجود داشته باشد، گاوداری باید دارای سیستم جمع آوری فاضلاب از سالن شیردوشی، محل پرورش گوساله و زایشگاه باشد و فاضلاب مزبور، جهت کاهش بار آلودگی و رسوب مواد معلق به حوضچه ترسیب هدایت شود و پس از رسوب گیری در حوضچه های مزبور، به زمینهای کشاورزی جاری گردد.
2- در گاوداریهایی که آبهای تحت الارضی پایین باشد و در اطراف گاوداری زمین کشاورزی وجود نداشته باشد، فاضلاب باید پس از عبور از حوضچه های ترسیب، به چاه فاضلاب هدایت شود.
3- در نقاطی که آبهای تحت الارضی بالا باشد و در اطراف گاوداری زمین کشاورزی وجود داشته باشد، فاضلاب باید به حوضچه های ترسیب هدایت شود و پس از ۲۴ ساعت توقف در حوضچه های مزبور، همراه با آبهای کشاورزی در زمینهای زراعتی جاری گردد.
4- در نقاطی که آبهای تحت الارضی بالا باشد و در اطراف گاوداری زمین کشاورزی وجود نداشته باشد، فاضلاب باید به حوضچه های ترسیب هدایت و پس از ۲۴ ساعت توقف، توسط دستگاه تخلیه به محل مناسب دیگری حمل شود.
5- در خصوص گاوداریهای کوچک و سایر دامداریها و کارخانجات جوجه کشی و میادین دام، بسته به شرایط جغرافیایی و اقلیمی و نوع دام و شیوهُ بهره برداری، فضولات باید به نوعی جمع آوری و خارج شوند، که باعث آلودگی واحد یا محیط زیست اطراف نگردند.
6- فاضلاب کشتارگاهها، باید پس از تصفیه کامل حیاتی و تولیدی، در زمینهای کشاورزی یا چاه فاضلاب، برحسب امکانات جاری شود.
7- تخلیه فاضلاب کلیه دامداریها، کارخانجات و کشتارگاهها به رودخانه، آب بندان، دریا و دریاچه ممنوع می باشد. در مواقع اضطراری، با نظر موافق کارشناسی محیط زیست بلامانع است.
- لوازم و وسایل
1- کلیه دامداریها باید، مجهز به تأسیسات و لوازم و وسابل مخصوص ضدعفونی، سمپاشی و همچنین، مجهز به وسایل ایمنی باشند.
2- کارکنان دامداریها بر حسب وظیفه باید، مجهز به کلاه، لباس کار و چکمه باشند و سایر وسایل بهداشتی و ایمنی برای آنان در واحد مهیا باشد.
- هلشتاین بهترین نژاد گاو شیری در جهان
اگر می خواهید گاو داری خود را رونق دهید بهتر است بهترین نژاد گاو شیری در جهان را پرورش دهید. گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جز سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان می باشد.
این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر تولید می کند. درصد چربی این شیر ۳٫۶۵ درصد و درصد پروتئین آن ۳ درصد می باشد. این گاوها به طور روزانه تقریبا ۳۴ کیلو شیر تولید می کنند. این گاوها روزانه باید۳ بار دوشیده شوند. معمولا قد متوسط گاو بین ۱۴۵ تا ۱۶۵ سانتی متر است.
میزان زمان بارداری گاو هلشتاین ۹ و نیم ماه می باشد که نزدیک به ۲۸۰ روز است اولین زایمان گاو هلشتاین بین سن ۲۳ تا ۳۶ ماهگی می باشد اما به طور کلی قابلیت بارداری در ۱۳ ماهگی را نیز دارد. وزن گاو ماده هلشتاین ۶۸۲ کیلوگرم و وزن گوساله در بدو تولد نزدیک ۴۳ کیلوگرم است.
- نکات عمومی در تغذیه گاوهای شیری
- گاوها را بر اساس مرحله ی شیرواری یا میزان تولید دسته بندی نموده و بر اساس نیازهایشان تغذیه نمایید.
- در طول سال از برنامه ی تغذیه ای که اقتصادی و متعادل شده باشد و بتواند نیازهای حیوان را برآورده نماید استفاده کنید.
- جهت مصرف حداکثر میزان خوراک اختصاصی از اقلام خوراکی متنوع و با کیفیت خوب استفاده نمایید.
- دفعات خوراک دادن به گاوها را تنظیم نموده و مطابق برنامه عمل نمایید.
- گاوها علاقه خاصی به استفاده از علوفه های تازه و آب دار دارند که در صورت در دسترس و ارزان بودن در تغذیه آن را به کار ببرید.
- ترکیبات مواد مغذی اقلام خوراکی، متنوع و متغییر است. با آنالیز آزمایشگاهی از اجزای مواد مغذی جیره ی فرموله شده اطمینان حاصل نمایید.
- آب سالم و گوارا به صورت دائمی در اختیار گاوها قرار دهید.
- شرایط محیطی مناسبی به خصوص در فصول تابستان و زمستان برای گاوها فراهم نمایید.
- هر گونه تغییری در جیره ی غذایی را به تدریج به انجام برسانید.
- از جیره های مخلوط استفاده کنید. (کنسانتره – علوفه)
- ضمن خشبی بودن علوفه ی مصرفی دقت کنید قطعه های خرد شده علوفه ریز باشد.
- تدابیر لازم جهت به حد اقل رسانیدن تلفات خوراک را به عمل آورید.
- جهت اطمینان از میزان کافی خوراک مصرفی در جیره، حد اطمینان را مد نظر بگیرید.
- ضمن اختصاص دادن کارگران دلسوز و وظیفه شناس جهت رسیدگی به تغذیه گاوها، کارگران این بخش را به دفعات عوض نکنید.
- تغذیه از مواد بودار را غالبا ۰/۵ تا ۲ ساعت بعد از شیر دوشی به انجام رسانید.
- علوفه را به مدت طولانی ذخیره ننموده و در موقع مصرف از عدم وجود کپک و قارچ زدگی و اجسام خارجی مطمئن شوید
- برای مقابله با عوارض مصرف جسم خارجی احتمالی مگنت یا آهن ربا به حیوان بخورانید.
- برنامه ی مبارزه با انگل ها به خصوص انگلهای دستگاه گوارش را با جدیت پی گیری کنید.
- در موقع استفاده از جیره های حاوی ذرات ریز یا آردی به منظور بازده بهتر خوراک مصرفی و جلوگیری از ضایعات تنفسی از مواد خیس کننده و چسباننده نظیر چربی یا ملاس استفاده کنید.
- قد و قامت (اندازه قد)
خوب است بدانید که قد حیوان اثری درشیردهی آن ندارد. ولی گاو کوچک و ضعیف به علت این که نمی تواند غذای بیشتری بخورد و در تلقیح مصنوعی به اسپرم های خوب، جواب نمی دهد، برای نگهداری مناسب نیست. در هر صورت گاوها را به سه دسته تقسیم می کنند:
[/vc_column_text][vc_column_text]۱- اوایل شیردهی ( ۱۰۰ روز اول )
۲- اواسط شیردهی ( ۱۰۰ تا ۲۰۰ روز)
۳- اواخر شیردهی ( ۲۰۰ تا ۳۰۵ روز)
مراحل شیردهی گاو بعد از زایمان با تولید آغوز شروع شده، با ترشح شیر ادامه می یابد تا اینکه در هفته های ۶-۸ به اوج خود می رسد. بعد از رسیدن به اوج تولید، از میزان تولید شیر به تدریج کاسته شده و در یک شیردهی استاندارد در ۳۰۵ روز بعد از زایمان گاو باید خشک شود.
رسیدن به اوج تولید شیر در گاوهای پرتولید طولانیتر از گاوهای کم تولید است و به همین صورت دیرتر کاهش مییابد. یکی از صفات مهم در تولید شیر، بالا بودن تداوم شیردهی است. به کاهش تدریجی تولید شیر پس از رسیدن به اوج شیردهی تداوم شیردهی گفته میشود. هر چقدر اوج تولید شیر بالاتر و کاهش تولید شیردر گاو دیرتر انجام شود، تداوم شیردهی بیشتر و گاو پرشیرتر خواهد بود.
- عمق بدن
عمق بدن گاو شیری را با خط کش های مخصوص (کولیس) اندازه گیری می کنند. ولی با دیدن ظاهر گاو نیز می توان به عمق بدن آن پی برد. به طوری که هرچه فاصله چاله شیر تا آخرین دنده از قسمت عقبی حیوان بیشتر باشد، آن حیوان غذای بیشتری می تواند بخورد و قدرت تولید بالاتری دارد. البته این صفت رابطه مستقیمی با میزان تولید شیر ندارد ولی در عمر اقتصادی و توانایی گاو برای تولید بیشتر اثر دارد.
- زاویه دار بودن بدن در منظر پشتی
این صفت به طور مستقیم با شیرواری گاو رابطه دارد. زاویه دار بودن یعنی هر وقت از عقب حیوان به سمت سرش نگاه کنیم، یک زاویه تیز که درسمت پایانی گردن باریکتر می شود، ببینیم. هرچه این زاویه تیزترباشد، دام ازنظر خصوصیت های شیرواری، وضعیت بهتری دارد. البته باید توجه داشته باشید که نباید این صفت را با لاغری گاو اشتباه گرفت. زاویه داربودن گاو در منظر پشتی نشان می دهد که این گاو سروگردن کشیده، دنده های برجسته و ظریف و بدنی کشیده و موزون دارد. درحقیقت کمر صاف، محکم و قوی،گردن نازک و کشیده، نداشتن غبغب و زاویه داربودن گلو موجب به وجود آمدن چنین زاویه ای شده است.
- عرض و زاویه کپل
عرض کپل رابطه مستقیمی با زایمان آسان و به دنیا آمدن گوساله سالم و درشت دارد. هرچه عرض کپل گاو شیری بیشتر باشد، بهتر است. برای دانستن عرض کپل، کافی است که فاصله دو استخوان مفصل خاصره راست و چپ گاو را اندازه گیری کنیم. فاصله این دو، نشان دهنده عرض کپل گاو است.
نکته مهم:
نکته مهم دیگر این است که زاویه کپل گاو باید یک شیب ملایم از سمت برجستگی مفصل ران به استخوان ورکی پایین گاو داشته باشد. برای اندازه گیری این زاویه باید به استخوان مفصل ران گاو توجه کنید و شیب آن را نسبت به محل پین گاو بررسی کنید. شیب بالاتر و شیب پایین تر برای گاو شیری مناسب نیست و موجب ناراحتی هایی در تولید مثل و خروج ناقص ترشح های رحمی گاو می شود. همچنین ظریف بودن و یک نواختی دم از محل اتصال تا انتها، نشان دهنده شیرواری گاو است.
- پاها و شکل قرارگرفتن آنها
پاهای جلو:
پاهای جلو باید مستقیم و بدون خمیدگی به بدن وصل شده باشند و بیش از حد بلند یا کوتاه نباشند. همچنین فاصله دو پا، نشان دهنده عرض سینه است. عرض سینه متوسط و یا بیش ازحد متوسط در عمر اقتصادی حیوان و شیرواری گاو اثر دارد.
پاهای عقب:
خوب است بدانید که وضعیت دو مفصل خرگوشی گاو در شیرواری آن اثر دارد. به طوری که هرچه مفصل پاهای عقب گاو ظریف تر باشد، گاو شیروارتر است. به علاوه پاهای عقب گاو در منظر پشتی باید مستقیم و بدون انحراف به داخل بدن وصل باشند. به طوری که بتوان مستطیلی را بین دو پای عقب گاو رسم کرد. اگر دو مفصل پاهای عقب گاو به هم نزدیک و پاها و سم ها به بیرون منحرف باشند، کمترین ارزش را به آن گاو می دهند. حال آنکه پاها باید بدون انحراف و مفصل های خرگوشی باید با ران، پاها و سم ها، موازی باشند. اگر پاهای گاو را از پهلو نگاه کنید باید مفصل های خرگوشی پاهای عقب داسی شکل باشند. البته باید توجه کنید که گاهی ممکن است گاو به دلیل اشکال در لگن و یا عفونت، سم ها و پاهای خود را به داخل کج کند. بنابراین نباید این موضوع را با خمیدگی داسی شکل پاهای عقب اشتباه گرفت.
- ارتفاع پستان عقبی
این ارتفاع نشان دهنده ظرفیت تولید شیر در گاو است. برای بررسی این صفت کافی است فاصله زیر فرج دام را تا محل اتصال پستان به بدن گاو اندازه بگیرید. هرچه این فاصله کمتر باشد، بهتر است.
- عمق پستان
عمق پستان یعنی بررسی وضعیت کف پستان (به غیر از نوک آن) با مفصل خرگوشی پاهای عقب. البته درست است که هرچه پستان بزرگتر باشد، شیر بیشتری را در خود جای می دهد،ولی یک پستان با عمق بیشتر (حجیم تر) زودتر به زخم و ورم پستان آلوده می شود. بنابراین در بررسی این صفت باید به سن دام توجه کرد. به طوری که هرچه سن دام بالاتر رود، عمق پستان بیشتر می شود. درتلیسه ها باید کف پستان نسبت به مفصل خرگوشی، حدود 3 انگشت (5 سانتی متر) بالاتر قرار گرفته باشد.
- نگه دارنده پستان ها (لیگامان ها)
نگه دارنده ها درحقیقت رباط های وسطی محفظه پستان هستند. این رباط ها چنان در منظره پشتی قرارگرفته اند که به نظر می آید محفظه پستان به دو قسمت تقسیم شده است. رباط ها درحقیقت نگه دارنده های اصلی و اولیه پستان هستند. همچنین عامل مهمی در نگه داشتن پستان درمحل اصلی خود هستند. اگر نگهدارنده پستان ضعیف باشد، پستان به حالت شل و پاندولی درمی آید. درنتیجه طول عمر اقتصادی گاو کم می شود. بنابراین هنگام خرید یک گاو شیری باید توجه داشت که درمنظره پشتی درحالی که پستان پراز شیر است، وسط پستان گاو، خط وجود داشته باشد. همچنین این خط و شکاف بین پستانی، عمیق و سراسر پستان را فراگیر باشد.
- عرض پستان
هرچه عرض پستان گاو بیشتر باشد، دام قدرت شیرواری بهتری دارد. همچنین طول عمر اقتصادی آن نیز زیاد است. برای بررسی این صفت، در محل اتصال پستان به بدن و برگشتگی موهای دو طرف پستان، فاصله دو طرف پاهای آن را اندازه گیری می کنند. توجه کنید که هنگام بررسی این صفت نباید گاو بدشکل ایستاده باشد و پاهای عقب آن از هم باز باشد.
- اندازه سرپستانک ها
یکی ازمواردی که باید هنگام خرید گاو شیری بسیار به آن توجه شود، اندازه سرپستانک های گاو است. برای بررسی آنها باید طول سرپستانک و وضعیت آنها را از جلو وعقب و پهلوی حیوان اندازه گیری کرد. چند حالت غیر طبیعی درپستانک وجود داردکه باید به آنها توجه کرد.
این حالت ها عبارتند از:
- پستانک ها نباید به شکل پستانک های بز باشند وبه اصطلاح بزی نباشند.
- پستانک های خیلی قطور به درد شیردوشی نمی خورند.
- سوراخ پستانک ها نباید بیش از حد ریز و یا گشاد باشند.
اندازه مناسب برای سرپستانک های جلو حدود 5 تا 6 سانتی متر و برای سر پستانک های عقب 4 تا 5 سانتی متر است. یعنی باید سر پستانک های جلو کمی بلندتر ازسرپستانک های عقب باشد. علاوه براندازه پستان، باید توجه داشت که پستان های گاو شیری ورم کرده و گرم تر از حد معمول نباشد. همچنین رنگ آن غیرعادی و زخمی نباشد. اگر به گاو مشکوک هستید، کمی از شیر آن را دریک فنجان، ظرف یا پارچه سیاه بدوشید و بررسی کنید تا مواد ریز خارجی و غیرطبیعی درآن دیده نشود. به این روش، آزمایش فنجان سیاه گفته می شود. زیرا در پارچه یا ظرف سیاه، عامل های ریز حاصل از فعالیت باکتری ها و میکروب ها به سادگی دیده می شوند.
این مطلب را از دست ندهید: بیماری تب برفکی دام
- انتظار دوشش
قسمتی که گاوهای یک بهار بند به آنجا منتقل شده و منتظر شیر دوشی می شوند. تمام این قسمت مسقف بوده و در فصل گرما نیز آب پاشی صورت می گیرد تا دمای بدن گاو برای پایین کردن شیر مناسب شود و هورمون های لازمه ترشح شوند.
- سالن شیر دوشی
که خود دارای دو قسمت است:
الف) چاله شیر دوشی :
جایی است برای قرار گرفتن کارکنان شیر دوش و از سطح خود سالن شیر دوشی پایین تر است تا کارکنان با تسلط کامل عمل شیر دوشی را انجام دهند. وجود لوله های شیر و خلأ و همچنین دستگاه شیر دوشی در این قسمت مشهود است.
ب) را هروهای قرار گیری گاوها :
قسمتی است که گاوها جهت شیر دوشی به این جا هدایت می شوند. در این قسمت لوله هایی که به ایستادن گاوها نظم می دهد قابل مشاهده است. در هر یک از این راهروها 12 گاو می توانند شیر دوشی شوند. در سالن شیر دوشی در روزهای گرم سال پنکه های موجود روشن می مانند تا عمل خنک کردن گاوها به خوبی صورت بپذیرد.
- راهروی خروجی
از این راهرو گاوها به سمت بهار بندهای خود هدایت می شوند. در این راهرو حوضچه ای تعبیه شده که به صورت یک روز در میان فرمالین ریخته می شود تا هم سم گاوها قوام داده شود و هم ضد عفونی سم صورت پذیرد.
- اتاق قرارگیری تانک های ذخیره شیر
لوازم و وسایل مربوط به نگهداری و ذخیره شیر در این قسمت قرار دارند. مثل: خنک کننده، پاستوریزاتور و تانک های ذخیره شیر. که در قسمت های بعدی نحوه کار توضیح داده می شود.
- آماده کردن گاو برای دوشش
شستن و خشک کردن پستان:
اولین قدم برای اجرای دوشش مناسب شست و شو ومالش دادن پستان با یک مایع ضد عفونی کننده و آ ب گرم برای مدت 15-30 ثانیه است گرمای آب باید به قدری باشد که دست شخص شیر دوش به راحتی برای اولین گاو تحمل نماید و برای تمامی گاوها درجه حرارت آن همان طوری باقی بماند .باید برای خشک کردن پستان هر گاو دستمال یا دست مالهای جداگانه استفاده کرد تا از انتشار باکتری از گاوی به گاو دیگر جلو گیری شود. دستمالهای پارچه در صورتی که بین هر دوشش ضد عفونی شوند قابل استفاده هستند لیکن در اغلب گاو داری ها این مسؤله عملی نیست . دستمالهای کاغذی را می توان برای استفاده هر گاو با قیمتی نسبتا ارزان تهیه استفاده کرد لیکن تعداد زیادی دستمال برای تمیز کردن گاوهای کثیف لازم است .ابرهای اسفنجی رایج را نباید استفاده کرد زیرا اسفنج را نمی توان ضد عفونی کرد وباکتری را از یک گاو به گاو دیگر منتقل می کند .بعد از شستن پستان سر پستانک هارا با دستمال کاغذی جداگانه ای خشک کرد . دو دلیل اساسی برای شست وشو و خشک کردن پستان در ابتدای دوشش وجود دارد اول اینکه بیشتر ماشین های شیر دوش باعث ترشح شیر در اطراف پستانک میشوند که اجرامی که بر روی سر پستانک وجود دارد را به داخل شیر وارد مینماید .تمیز بودن سر پستانک از این امر جلوگیری میکند .دوم اینکه شستن پستان نوعی ماساژ است که با دوشش رابطه دارد وگاوآن راعلامتی برای آزاد سازی شیر تلقی میکند .تحقیقات زیادی درباره مدت زمان لازم برای شستن پستان جهت آزاد شدن مناسب شیر انجام گرفته و به نظر میرسدیکنواخت بودن زمان شست وشو از یک دوشش به دوشش دیگر اهمیت زیادی دارد . این امر به خصوص برای گاوهای پر تولید هلشتاین و احتمالا” برای تمام نژاد ها صدق می نماید. اگر 10 ثانیه برای تمیز کردن سر پستانک وقسمت زیرین پستان کافی باشد واین مدت زمان از یک دوشش تا دوشش دیگر تداوم داشته باشد این امر باعث آزاد شدن مناسب شیر می گردد. علاوه بر این وصل نمودن ماشین شیر دوش در مدت کوتاهی پس از آزاد شدن شیر بسیار مهم است . از آنجای که شستن پستان گاو را می توان در یک زمان مشخص قبل از وصل کردن ماشین انجام داد باید گاو را تعلیم داد که از شستن پستان برای آزاد شدن شیر استفاده کند. اگر تمام گاوها آزاد شدن شیر را با تغذیه اولین گاو در سالن شیر دوشی یا روشن شدن پمپ خلاء آغاز نمایند 2 دقیقه پس از آزاد شدن شیر میتوان ماشین شیر دوش را به دو یا سه گاو وصل نمود .ذر این صورت برای برداشتن طبعی شیر در بقیه گاو ها به دومین آزاد سازی در خلال دوشش نیاز است. این مسؤله که که یک گاو می تواند آزاد شدن دومی را در عرض چند دقیقه بعد از اولی داشته باشد یا خیر هنوز مشخص نشده است.
خشک کردن پستان آب باقیمانده از شست وشو را از سر پستانک ها و زیر پستان برداشته و بنابراین از آلودگی شیر جلوگیری می نماید. هنگامی که شست وشوی ماشینی انجام میگیرد یا زمانی که آ ب قطره قطره از سر پستانک ها در هنگام وصل ماشین شیر دوش ریزش می کند خشک کردن سر پستانک ها وپستان بسیار مهم است .آب آلوده سر پستان در خلال دوشش می تواند وارد کلاهک شود وموجب افزایش عفونت پستان بر اثر ارگانیسم های موجود در محیط زندگی گردد.
یعنی بگم دمتون گرم خیلی عالی